معنی حرف سرد - جستجوی لغت در جدول جو

حرف سرد

لغت نامه دهخدا

محلی در خانۀ پادشاهان و بزرگان که جایگاه اقامت زنان و دختران بوده است، اندرونی

(حَ فِظَ)

پساوند ظرف. شمس قیس گوید: دال و الف و نونی است که در اواخر اسماء فایدۀظرفیت دهد، چنانکه قلمدان و نمکدان و آبدان. (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 175). رجوع به ’دان’ شود

لغت نامه دهخدا

حرف مد

(حَ فِ مَدد)

حرف عله است هنگامی که ساکن باشد و حرکت حرف پیش از آن هم جنس وی باشد، پس هر حرف مد حرف لین است نه بعکس و الف همواره حرف مد است. و واو و یاء گاهی حرف مد و گاهی حرف لین است. (از کشاف اصطلاحات الفنون)

لغت نامه دهخدا

حرف جر

(حَ فِ جَرر)

حرف اضافه. پرپزیشن. پرپزیسیون. رجوع به حروف جاره شود

لغت نامه دهخدا

سرف سرف

(سُ سُ)

سرفان. سرفه کنان:
پیری مرا به زرگری افکند ای شگفت
بی گاه و دود زردم و همواره سرف سرف
زرگر فرونشاند کرف سیه به سیم
من باز برفشانم سیم سره به کرف.
کسایی مروزی

لغت نامه دهخدا

حفر سعد

(حَ فَ رُ سَ)

موضعی است به بلاد عرب. منسوب به سعد بن زید مناه بن تمیم. و آن در برابر عرمه و بدان سوی دهناء است نزدیک یکی از کوههای دهناء که آنرا حاضر نامند. (معجم البلدان)

لغت نامه دهخدا

حرف عدد

(حَ فِ عَ دَ)

شمس قیس آنرا چنین نامیده است: و آن حرفی است که عدد اصلی را به عدد ترتیبی بدل سازد. رجوع به حرف ترتیب شود

لغت نامه دهخدا

حرف قید

(حَ فِ قَ / قِ)

یکی از حروف قافیه است. شمس قیس گوید: هر حرف ساکن (غیر حرف مد و لین) که ماقبل روی ّ باشد آنرا حرف قید خوانند. و حرف قید ده است: ’ب’ چنانکه ابر و گبر. ’خ’ چنانکه بخت و رخت. ’ر’ چنانکه سرد و زرد. ’ز’ چنانکه دزد و مزد. ’س’ چنانکه مست و دست. ’ش’ چنانکه دشت و تشت. ’غ’ چنانکه نغز و مغز. ’ف’ چنانکه رفت و گفت. ’ن’ چنانکه بند و کمند. ’ه’چنانکه مهر و چهر. و اگر بناء قافیت بر کلمات عربی نهند و پیش از روی ّ واوی مفتوح ماقبل یا یائی مفتوح ماقبل افتد چنانکه اوس و قوس و فردوس و چنانکه قیس و کیس و اویس آن واو و یاء هم حرف قید باشد. و واو مفتوح ماقبل در پارسی جز ’نوک’ نیافتم که آن تیزی سر سنان و سر قلم باشد. و یاء مفتوح ماقبل جز ’پیک’ ندیدم. و بهیچ حال حرف ردف را با حرف قید نشاید آمیخت. (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 194). رجوع به قید شود

یکی از حروف قافیه است. شمس قیس گوید: هر حرف ساکن (غیر حرف مد و لین) که ماقبل رَوی ّ باشد آنرا حرف قید خوانند. و حرف قید ده است: ’ب’ چنانکه ابر و گبر. ’خ’ چنانکه بخت و رخت. ’ر’ چنانکه سرد و زرد. ’ز’ چنانکه دزد و مزد. ’س’ چنانکه مست و دست. ’ش’ چنانکه دشت و تشت. ’غ’ چنانکه نغز و مغز. ’ف’ چنانکه رفت و گفت. ’ن’ چنانکه بند و کمند. ’ه’چنانکه مهر و چهر. و اگر بناء قافیت بر کلمات عربی نهند و پیش از رَوی ّ واوی مفتوح ماقبل یا یائی مفتوح ماقبل افتد چنانکه اوس و قوس و فردوس و چنانکه قیس و کیس و اویس آن واو و یاء هم حرف قید باشد. و واو مفتوح ماقبل در پارسی جز ’نوک’ نیافتم که آن تیزی سر سنان و سر قلم باشد. و یاء مفتوح ماقبل جز ’پیک’ ندیدم. و بهیچ حال حرف ردف را با حرف قید نشاید آمیخت. (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 194). رجوع به قید شود

لغت نامه دهخدا

حرف مفرد

(حَ فِ مُ رَ)

رجوع به حروف مفرده شود

لغت نامه دهخدا

حرف چرند

(حَ فِ چَ رَ)

حرف پوچ. حرف بی معنی. چرند و پرند. رجوع به چرند شود

لغت نامه دهخدا

حرف ردع

(حَ فِ رَ)

حرف زجر. حرف منع. در زبان عرب مانند کلا. رجوع به حرف (اصطلاح نحو) و به کشاف اصطلاحات الفنون شود

لغت نامه دهخدا

حرف ردف

(حَ فِ رِ)

از حروف قافیه است. شمس قیس گوید: هر الف و واو و یاء که ماقبل روی ّ باشد آنرا ردف خوانند و آن قافیت را مردف خوانند بسکون راء، بشرط آنکه ماقبل واو مضموم باشد و ماقبل یاء مکسور همچنانکه ماقبل الف ابداً مفتوح باشد و ضمه ماقبل واو در لغت پارسی دو گونه بود مشبعه و ملینه، مشبعه چنانکه حور و سور و ملینه چنانکه ضمۀ روز و یوز، و همچنین کسرۀ ماقبل یاء دو گونه باشد مشبعه و ملینه، مشبعه چنانکه کسرۀ نیل و زنجبیل و ملینه چنانکه کسرۀ دیر و پریر و متقدمان شعراء متحرک بضمۀ مشبعه را مرفوع معروف خوانده اند و متحرک بضمۀ ملینه را مرفوع مجهول و همچنین متحرک بکسرۀ مشبعه را مکسور معروف و بکسرۀ ملینه را مکسور مجهول. و هر حرف ساکن غیر حروف مد و لین که ماقبل روی ّ افتد آنرا حرف قید خوانند. و چون ماقبل حرف قید یکی از حروف مد و لین افتد حرف قید را در آن موضع ردف زاید خوانند و ماقبل آنرا ردف اصلی. و چون این مقدمات معلوم شدشعر مردف دو قسم است: مردف به حرف ردف و مردف به کلمه ردیف. (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 190)

از حروف قافیه است. شمس قیس گوید: هر الف و واو و یاء که ماقبل رَوی ّ باشد آنرا ردف خوانند و آن قافیت را مُرْدَف خوانند بسکون راء، بشرط آنکه ماقبل واو مضموم باشد و ماقبل یاء مکسور همچنانکه ماقبل الف ابداً مفتوح باشد و ضمه ماقبل واو در لغت پارسی دو گونه بود مشبعه و ملینه، مشبعه چنانکه حور و سور و ملینه چنانکه ضمۀ روز و یوز، و همچنین کسرۀ ماقبل یاء دو گونه باشد مشبعه و ملینه، مشبعه چنانکه کسرۀ نیل و زنجبیل و ملینه چنانکه کسرۀ دیر و پریر و متقدمان شعراء متحرک بضمۀ مشبعه را مرفوع معروف خوانده اند و متحرک بضمۀ ملینه را مرفوع مجهول و همچنین متحرک بکسرۀ مشبعه را مکسور معروف و بکسرۀ ملینه را مکسور مجهول. و هر حرف ساکن غیر حروف مد و لین که ماقبل رَوی ّ افتد آنرا حرف قید خوانند. و چون ماقبل حرف قید یکی از حروف مد و لین افتد حرف قید را در آن موضع ردف زاید خوانند و ماقبل آنرا ردف اصلی. و چون این مقدمات معلوم شدشعر مُرْدَف دو قسم است: مردف به حرف ردف و مردف به کلمه ردیف. (المعجم فی معاییر اشعارالعجم ص 190)

لغت نامه دهخدا

حرف سهل

(حَ فِ سَ)

حرف سرد. (مجموعۀ مترادفات ص 209)

لغت نامه دهخدا